Toma biedt een toegankelijke manier om relaties te bekijken, met aandacht voor hoe je je verbindt met je collega’s, familie en vrienden. Hij maakt gebruik van psychologische modellen zoals de Big Five en HEXACO om inzicht te krijgen in persoonlijkheid. Interessant is ook hoe hij zelf zijn persoonlijkheidskenmerken onder de loep neemt. Zo vertelt hij dat hij relatief hoog scoort op emotionele stabiliteit, maar wat lager op conscientieusheid. Dit maakt het boek niet alleen persoonlijker, maar ook scherper. Bovendien geeft het een humoristische noot. Een kleine aanname van mijn kant: zijn minder sterke conscientieusheid zou wel eens van invloed kunnen zijn geweest op het aantal jaren dat hij aan dit boek heeft gewerkt.
omgevingscues
Daarnaast haalt Toma zijn podcastmaatje Thijs Launsbach aan, die op het gebied van conscientieusheid een bijzondere score heeft. Thijs scoort hoog op prestatiemotivatie, maar lager op ordelijkheid. Dit zorgt voor een gemiddelde score op conscientieusheid, wat Toma gebruikt om de verschillende aspecten van persoonlijkheid verder te verkennen.
Zijn focus ligt niet alleen op de psychologische kanten van relaties, maar ook op de invloed van onze omgeving. Hij introduceert omgevingscues, zoals de ‘S’ van stilte in de trein, en laat zien hoe de plek waar we ons bevinden ons gedrag beïnvloedt. Ook benadrukt hij dat we ons vaak meer aan sociale normen aanpassen dan we denken, zelfs in alledaagse situaties. Dit soort kleine maar krachtige observaties maakt het boek erg praktisch en bruikbaar voor mensen die hun eigen gedragingen en die van anderen beter willen begrijpen.
interessante mix
Toma vergeet niet de wetenschap achter menselijke interacties toe te voegen, en doet dit op een manier die toegankelijk en niet te technisch is. Het is een interessante mix van persoonlijke verhalen en luchtig gebrachte theorie. Wat het extra waardevol maakt, is hoe Toma theorie en praktijk combineert. Dit maakt het ideaal voor mensen die aan het begin staan van hun psychologische reis, maar ook voor diegenen die verdieping zoeken in hoe ze meer betekenisvolle verbindingen kunnen maken in hun dagelijkse leven.
De persoonlijke verhalen zijn zowel vermakelijk als diepgaand. Toma haalt bijvoorbeeld zijn band met zijn oma aan, die hem als eerstgeboren kleinkind op een voetstuk plaatste. Dit gaf hem als kind een enorme boost, maar leidde later tot ‘een bak van verwachtingen’. Het maakte dat hij minder in staat was zijn emoties te uiten.
Hij bespreekt ook zijn vriendschap met Ferry Zandvliet, overlever van de Bataclan-aanslag, als voorbeeld van hoe waardevol het is om actief in vriendschappen te investeren. Ferry is iemand die veel aandacht heeft, en Toma kan daarin van hem leren. Het zijn dit soort verhalen die het boek niet alleen leerzaam maken, maar ook menselijk en herkenbaar. Je kunt ze goed op jezelf toepassen.
connectie
Hoewel Toma veel waardevolle inzichten biedt, had hij wat mij betreft kritischer mogen zijn over de visies van bijvoorbeeld Gabor Maté en Jonathan Haidt. Deze zijn niet altijd onomstreden, maar Toma lijkt hun perspectieven zonder veel weerwoord aan te nemen. Het zou interessant zijn geweest om ook wat meer kritisch te reflecteren op deze denkers en hun ideeën. Tenslotte, volgens mij gaat dit boek vooral over de soepel kunst van verbinding maken, en is het verminderen van eenzaamheid de uitkomst daarvan. Wat mij betreft staat het concept eenzaamheid daarmee te centraal in de titel en had die meer over connectie mogen gaan.
Al met al is het boek ruimschoots boeiend én de praktische toepasbaarheid is groot, vooral voor mensen die aan het begin staan van hun psychologische reis, en voor degenen die verdieping zoeken in het aangaan van verbindingen. De lessen in het boek gaan verder dan alleen theoretische kennis; het gaat ook om de persoonlijke toepassing van die kennis in je dagelijkse leven. Wie Toma’s podcast Normale mensen bestaan niet volgt, zal veel van de besproken onderwerpen herkennen, maar dit boek biedt meer verdieping, vooral op het gebied van persoonlijkheid en relatieontwikkeling.
Het biedt handvatten om je verbindingen met anderen te versterken en jezelf beter te begrijpen in het proces. Kortom, Survivalgids voor de eenzaamste eeuw is een aanstekelijk boek voor iedereen die zich wil verdiepen in relaties, zelfkennis en de complexiteit van menselijke interacties.
Over Danny Mullenders
Danny Mullenders is assessment- en ontwikkelpsycholoog, coach, auteur en spreker. Hij schreef de # 1 bestsellers Daarom doen ze dat en Laat je niet kiezen. 27 januari 2025 kwam zijn derde boek uit, De kunst van niet kiezen.