Als alle breinen leren - ‘Een boek dat je wakker schudt’

Wat als het niet aan het kind ligt, maar aan het systeem? Wat als het onderwijs kinderen niet kan bereiken, omdat het simpelweg niet gebouwd is voor alle breinen?

Als alle breinen leren van Saskia Schepers is geen mild pleidooi voor wat meer ruimte in de klas. Het is een krachtige, praktische en confronterende uitnodiging om het onderwijs fundamenteel te herdenken en te verbeteren. En ja, ook als je denkt dat je al ‘best wat weet over neurodiversiteit’, is dit boek een grote eyeopener.

schokkend hoeveel er te winnen is

Ik was onder de indruk. Niet alleen door de inhoud, maar vooral door de combinatie van scherpte, helderheid en directe toepasbaarheid. Dit boek is geschreven voor ouders, studenten, docenten en bestuurders en dat voel je. Iedereen die met leren te maken heeft, krijgt waarde uit dit boek. Sterker nog: het is bijna schokkend hoeveel er nog te winnen is.

De drie delen van het boek zijn samen een complete reset voor je kijk op leren.

Deel 1 – Neurodiversiteit en onderwijs

In dit eerste deel legt Schepers de basis en laat ze haarscherp zien waarom het huidige onderwijssysteem voor zoveel kinderen niet werkt. Ze start met de essentie: wat is neurodiversiteit eigenlijk? Een fundamentele kijk op de natuurlijke variatie in hoe mensen denken, voelen en leren. Ze beschrijft waarom een gestandaardiseerd schoolsysteem fundamenteel tekortschiet in het bedienen van al die verschillende breinen en hoe dit leidt tot frustratie, uitval en onbenut potentieel.

Schepers toont hier niet alleen het probleem, maar ook de enorme gemiste kansen. Dit deel is confronterend, maar ook hoopvol. Want zodra je door deze bril kijkt, zie je: het kan wel. We hoeven geen breinen aan te passen aan het systeem, maar we moeten het systeem aanpassen aan de diversiteit van breinen. Het is een krachtig pleidooi voor onderwijs dat inclusiever, effectiever en menselijker moet.

Deel 2 – Zo leren alle breinen wél

Waar het eerste deel vooral bewustzijn creëert, is dit deel een praktische toolkit. Hoe vertaal je die neurodiverse visie naar dagelijkse onderwijspraktijk? Schepers gidst je stap voor stap door wat er nodig is om het ‘neuro divergente leervuur’ aan te wakkeren. Bij kinderen, maar ook bij leraren, ouders en schoolleiders. Dit gaat over het creëren van veiligheid, keuzevrijheid en flexibiliteit, zonder dat je de structuur uit het oog verliest.

Wat dit deel bijzonder maakt, is dat het niet stopt bij ‘de leerling centraal’. Saskia neemt de hele leeromgeving onder de loep. Denk aan de rol van de ouder, het belang van het docententeam en het verschil dat bestuurders kunnen maken. Ze introduceert de breinhandleiding: een praktisch kader dat laat zien wat verschillende breinen nodig hebben op elk niveau. Hier lees je hoe je van ‘aanpassen’ naar echt begrijpen gaat. Met direct toepasbare tips en werkvormen, waarmee je als professional morgen al direct een verschil kunt maken.

Deel 3 – Handreikingen voor neurodivergente breinen

In dit deel krijg je als lezer een diepere inkijk in specifieke breinprofielen. Wat betekent het concreet als een kind een dyslectisch, een autistisch, een hoogsensitief of een hoogbegaafd brein heeft? Schepers beschrijft elk brein met zorg, nuance en praktijkervaring zonder stigma’s of labels te verheerlijken. Ze benoemt zowel de uitdagingen als de kwaliteiten van elk type brein, en laat zien hoe je als ouder en professional kunt afstemmen op de werkelijke behoefte van het kind.

Ook gaat dit deel in op het dilemma: wel of geen label? Want hoewel labels soms deuren openen, kunnen ze ook beperken. Schepers blijft hierin genuanceerd en mensgericht: het gaat niet om het label zelf, maar om de toegang tot de juiste ondersteuning. Dit deel is als een spiegel en een kompas tegelijk. Het helpt je anders te kijken, dieper te luisteren en beter te handelen.

absolute aanrader

Als alle breinen leren is een absolute aanrader wat mij betreft. Het is een boek dat je aan het denken zet én in actie brengt.

Wat mij vooral raakte, was hoe Schepers laat zien dat neurodiversiteit niet alleen belangrijk is voor ‘de uitzonderingen’, maar voor iedereen. Het boek gaat niet over méér doen voor enkelen, maar over beter onderwijs en meer begrip voor allen.

Haar schrijfstijl is toegankelijk, helder en zonder moeilijke vaktaal. Je voelt haar drive en ervaring op elke pagina, maar ze blijft praktisch en dichtbij. Geen dikke theorie, maar echte handvatten. Voor in de klas, thuis aan de keukentafel en op bestuursniveau.

En eerlijk? Het is ook gewoon confronterend. Want als je dit leest, zie je pas hoe veel we nog te winnen hebben. Hoeveel potentieel er onbenut blijft. En hoe urgent het is dat we het anders gaan doen.

Dit boek zou verplichte kost moeten zijn

Voor ouders. Voor docenten. Voor schoolleiders. Voor beleidsmakers. En eigenlijk voor iedereen die met leren of ontwikkeling te maken heeft. Als alle breinen leren is geen boek dat je weglegt en denkt: ‘Leuk om te weten.’ Als alle breinen leren is een boek dat je wakker schudt. Dat je aanzet tot actie. En dat je laat zien: het kan anders, het móet anders en het begint bij ons!