‘Je kunt pas groeien als je jezelf leert kennen’

Waarom wilde je dit boek schrijven?

Omdat ik zélf jarenlang in valkuilen ben gestapt waar ik anderen nu uit probeer te trekken. Ik kom uit een ondernemersgezin, begon al tijdens mijn studie met een eigen bedrijfje dat ik had overgenomen in de entertainmenthoek: we organiseerden studentenfeesten. We draaiden flinke verliezen, maar dat heb ik kunnen omdraaien in een winstgevend bedrijf. Ondernemen voelde natuurlijk, ik wilde bouwen. Met twee compagnons richtte ik later Innovation Boosters op en daar begonnen de grotere lessen. We hadden briljante ideeën, maar totaal geen ervaring in het bouwen van een volwassen organisatie.

Wat ging daar dan mis?

We waren alleen maar met groei bezig: nieuwe klanten, nieuwe concepten, nieuwe mensen. Maar we vergaten het fundament: structuur, leiderschap, rust. Gelukkig kwam Ole van der Straaten aan boord in onze raad van advies. Hij was de eerste die durfde te zeggen: jongens, jullie doen alles tegelijk, maar vergeten je bedrijf te borgen. Dat was confronterend, maar ook een bevrijding. Zijn ervaring hielp ons om orde te scheppen, processen op te tuigen en – misschien nog wel het belangrijkste – om aan onszelf te werken.

Wat bedoel je precies met ‘aan jezelf werken’?

Kijk, veel ondernemers – ik ook – zijn P-types: prestatiegericht, resultaatgedreven, altijd onderweg naar het volgende doel. Maar daarmee zie je makkelijk het sociale aspect over het hoofd. De S van Social Effectiveness is dan ook de tegenhanger van de P van Power. Met alleen de P bouw je een bedrijf op wilskracht, maar niet op basis van draagvlak. Ik was zo gefocust op vooruitgang dat ik vergat om mensen mee te nemen. Geen tijd voor overleg, geen geduld voor nuance. Tot ik me realiseerde: ik ben niet alleen leider, ik bén het knelpunt. Als ik mezelf niet ontwikkel, kan het bedrijf ook niet verder.

Wat veranderde je concreet in jouw gedrag?

Ik ben bewuster gaan communiceren, meer gaan luisteren en meer gaan delegeren. En ik heb geleerd om processen in te richten die zorgen voor rust en helderheid. Iedere week vaste meetings en duidelijke verantwoordelijkheden. Geen creatieve chaos, maar voorspelbaarheid – en ik zeg dat met trots. Want voor een ondernemer voelt voorspelbaarheid als bedreigend, maar het is juist de basis voor een gezond bedrijf. Je creëert ritme en jouw team weet waar het aan toe is, waardoor er ruimte ontstaat voor echte groei.

Dat klinkt eenvoudig, maar hoe breng je dat in de praktijk bij ondernemers die jij begeleidt?

We beginnen altijd met bewustwording. Wie ben jij als leider? Wat zijn je dominante gedragslijnen? Daarna kijken we naar het team en naar de structuur. Een simpele maar krachtige oefening is de ‘top-tip’: collega’s geven een compliment en een verbeterpunt aan de ondernemer. Dat legt veel bloot. Vervolgens brengen we ritme aan: wekelijkse overleggen, duidelijke doelen, focus op wat écht belangrijk is. Vaak zie je dan binnen een paar maanden enorme progressie.

Heb je daar een voorbeeld van?

Ja, recent begeleidde ik een organisatie die vastzat in vage rollen en frustratie. Er was onduidelijkheid over wie waarvoor verantwoordelijk was, beloftes aan klanten werden niet waargemaakt en intern werd er vooral gereageerd in plaats van gecreëerd. We hebben een structuur opgezet met heldere verantwoordelijkheden, een duidelijke planning en een wekelijkse ‘heartbeat-meeting’. Binnen drie maanden waren de targets weer in zicht, kwam er ruimte om te investeren en kregen de ondernemers weer energie.

Maar niet iedereen is bereid om zichzelf zo onder de loep te nemen, toch?

Dat klopt. Zelfreflectie is pijnlijk. Niet iedereen wil of kan dat. Als iemand zegt: ik weet hoe het zit, ik ga gewoon door zoals ik altijd deed, is dat prima, maar dan houdt het voor mij op. Je moet openstaan voor feedback en voor verandering – en ja, dat vraagt wat van je ego. Maar als je die stap durft te zetten, ontstaat er iets bijzonders: je bedrijf wordt een spiegel van jouw groei.

Jij weet ook hoe het is om keihard te falen. Wat leerde je van je eigen valkuilen?

In New York hebben we geprobeerd een buitenlandse vestiging op te zetten. We dachten: we hebben in Nederland een sterk team, die redden het wel. Maar binnen een half jaar stond ik weer thuis. De omzet gehalveerd, het team uitgeput. We hadden weer de fout gemaakt om op P te varen en alles aan de achterkant verwaarloosd. We hadden onszelf overschat. Sindsdien weet ik: succes zonder structuur is tijdelijk. Je moet het aan beide kanten onderhouden.

Is ondernemen dan eigenlijk vooral een persoonlijk ontwikkelproces?

Zeker. Je neemt jezelf altijd mee in je bedrijf. Alles wat je hebt meegemaakt, je patronen, je angsten… ze manifesteren zich in je bedrijf – en dus moet je jezelf leren kennen. Begrijpen wanneer je moet versnellen, maar ook wanneer je moet vertragen. Je moet leren compenseren: als jij van nature een bouwer bent, zorg dan dat er iemand naast je staat die borgt. En als jij meer de rust zelve bent, zoek dan iemand die durft te rammen.

Wat hoop je dat ondernemers meenemen uit jullie boek?

Dat ze zich herkennen. Dat ze merken: ik ben niet de enige met dit soort dilemma’s. Dat het oké is om te worstelen, maar dat je er niet in hoeft te blijven hangen. En dat exponentiële groei niet het doel is… dat is vaak wishful thinking. Het doel is: een gezond bedrijf waar je als mens én ondernemer tot je recht komt. Waar je een goede boterham mee verdient, waar je trots op bent, en waar je ook na vijf of tien jaar nog energie van krijgt.

Waarom ben jij hier zó bevlogen over?
Omdat ik het ondernemersvak echt bewonder. Mensen die alles op alles zetten om iets van waarde te bouwen – dat is zeldzaam. In Nederland krijgen we daar soms te weinig waardering voor. Ik weet hoe zwaar het kan zijn, hoeveel je moet opofferen. En ik weet ook hoeveel voldoening het geeft als het lukt. Als ik met mijn ervaring en fouten andere ondernemers kan helpen om sneller en gezonder te groeien, dan voelt dat als zinvol werk.