Landschap in de maak

‘God schiep de aarde, behalve Nederland, want dat deden de Nederlanders zelf’, zo luidt een oud gezegde. Wij Nederlanders hebben, zeker in de laatste duizend jaar, het natuurlandschap ontgonnen, ontwaterd, ontveend, bedijkt en ingepolderd. Beken, rivieren en getijdenstromen werden getemd en zelfs water werd omgezet in vruchtbaar land. Het leverde een ongekende verscheidenheid aan landschappen op. Sommige zijn uniek en worden typisch Hollands genoemd.

Deel 1 vertelt dit verhaal tot 1850. Water, wind, ijs en plantengroei legden het geologische fundament voor een grotendeels moerassig land. De eerste lagelanders begonnen al met ontwateren. Vanaf 800 werd op steeds grotere schaal land omdijkt, in cultuur gebracht of afgegraven voor turf. De bodem daalde, en dat vroeg om steeds hogere dijken en om molens. Toch ging het nog regelmatig mis, door forse overstromingen van zee en grote rivieren. De drooglegging van gevaarlijke meren verhoogde de waterveiligheid, en gegraven kanalen bevorderden de handel.

Deel 2 vertelt hoe de industriële revolutie en de snelle bevolkingsgroei het eerder ontgonnen landschap verder veranderden. Ook klimaatoplossingen zullen hun weerslag krijgen op het landschap.