Peter-Paul Verbeek (1970) is hoogleraar filosofie en ethiek van wetenschap en techniek, en tevens rector magnificus aan de Universiteit van Amsterdam. Hij publiceerde onder andere Op de vleugels van Icarus (2013) en De Grens van de Mens (2011).

Meer over de auteurs

Peter-Paul Verbeek, Kirsten Poortier, Erik Myin

Wat maakt de mens?

Name: Wat maakt de mens?
Author: Peter-Paul Verbeek

Onze lichamelijkheid in relatie tot techniek en wetenschap

Paperback Nederlands 2023 1e druk 9789024447534

Verkooppositie 4269Hoogste positie: 879

Verwachte levertijd ongeveer 2 werkdagen

34,90

In winkelwagen

Samenvatting

Wat maakt ons tot mens? Vaak beantwoorden filosofen die vraag door te zeggen dat mensen rationeel zijn, in tegenstelling tot dieren. We kunnen nadenken over onszelf en de wereld, en we hebben creativiteit.

Maar tegenwoordig zijn computers rationeler dan wij, scheppen ze kunst en vellen ze morele oordelen. Zijn computers dan mensen? Volgens de wetenschap verschillen we dan weer niet van dieren en bestaat ons bewustzijn uit niets meer dan elektrische signalen in ons brein. In deze standpunten wordt de mens van buitenaf beschreven. Ze reduceren de mens tot ons gedrag en ons functioneren en dan blijkt dat we inderdaad niets bijzonders zijn. Maar strookt dat wel met hoe wij onszelf begrijpen?

Iets wat computers en dieren niet hebben, maar de mens wel, is de subjectieve ervaring van ons lichaam in de wereld en het vermogen om daarop te reflecteren. Maar ook deze ervaring is tegenwoordig te modificeren: via gehoorimplantaten, oogzenuwoperaties en virtual reality kunnen wij onze persoonlijke waarneming voortdurend transformeren. Is er dan eigenlijk wel een onveranderlijke essentie van de menselijke ervaring?

Een onbetwistbaar antwoord op de vraag wat ons tot mens maakt bestaat waarschijnlijk niet, maar juist in een tijd waarin we worden geconfronteerd met de impact van ons bestaan op de wereld, is het van wezenlijk belang om haar te blijven stellen. Dit boek onderzoekt de aard van de mens vanuit de overlappende perspectieven van filosofie, techniek en wetenschap.

Trefwoorden

filosofie mensbeeld techniekfilosofie kunstmatige intelligentie fenomenologie lichamelijkheid cognitiewetenschap posthumanisme brein technologische bemiddeling transhumanisme bewustzijn metaforen cyborgs eerstepersoonsperspectief derdepersoonsperspectief mens-dier relatie dualisme identiteit 4e-cognitie natuurlijke kunstmatigheid grensvervaging ethiek antropocentrisme computermetafoor belichaamde cognitie morele verantwoordelijkheid wijsgerige antropologie technologische mediatie zintuiglijke ervaring

Trefwoorden

Specificaties

ISBN13:9789024447534

Taal:Nederlands

Bindwijze:paperback

Aantal pagina's:272

Uitgever:Boom

Druk:1

Verschijningsdatum:17-2-2023

Hoofdrubriek:Mens en maatschappij

Expertrecensies (2)

Wat maakt de mens?

Marieke van Vliet | 23 augustus 2023

Weten wat ons mens maakt kan ons helpen te navigeren in het digitale tijdperk. In Wat maakt de mens? zetten Kirsten Poortier, Erik Myin en Peter-Paul Verbeek deze vraag in de gelaagde en rijke context die de mens verdient.
Lees verder

Wat maakt de mens? - ‘Het denken van allerlei filosofen passeert de revue’

Freija van Duijne | 13 april 2023

De nieuwste generatie kunstmatige intelligentie, waaronder ChatGPT, kan gesprekken voeren, teksten schrijven en andere creatieve opdrachten uitvoeren die tot voor kort enkel aan mensen waren voorbehouden. Wat maakt ons tot mens? Is er een onveranderlijke essentie van de menselijke ervaring? Filosofen Kirsten Poortier, Erik Myin en Peter-Paul Verbeek onderzochten deze vragen aan de hand van vier interessante kwesties. Het denken van allerlei filosofen passeert de revue.
Lees verder

Lezersrecensies

Wees de eerste die een lezersrecensie schrijft!

Schrijf een recensie

Uw cijfer

?

Log in om te stemmen

Over Peter-Paul Verbeek

Peter-Paul Verbeek (1970) is hoogleraar filosofie en ethiek van wetenschap en techniek, en tevens rector magnificus aan de Universiteit van Amsterdam. Hij publiceerde onder andere Op de vleugels van Icarus (2013) en De Grens van de Mens (2011).

Andere boeken door Peter-Paul Verbeek

Bekijk alle boeken

Over Kirsten Poortier

Kirsten Poortier is docent filosofie en kunst en was mederedacteur van het handboek Filosofie op school (2021). Erik Myin is hoogleraar filosofie aan de Universiteit Antwerpen en schrijft over waarneming, cognitie en bewustzijn.

Andere boeken door Kirsten Poortier

Bekijk alle boeken

Inhoudsopgave

U kunt van deze inhoudsopgave een PDF downloaden

Inleiding
Kwestie 1 Hoe ervaren wij ons bestaan als mens?

Inleiding
Opmaat: dualisme

1 Fenomenologie
Inleiding
1.1 Het gevoel van een zelf in beweging
Primaire tekst 1: Maxine SheetsJohnstone (1966) over de fenomenologie van de dans
1.2 Fenomenologie in context

2 Onze verhouding tot onszelf
Inleiding
2.1 Excentrische positionaliteit
2.2 Natuurlijke kunstmatigheid
2.3 Bemiddelde onmiddellijkheid
2.4 De utopische standplaats
Primaire tekst 2: Helmuth Plessner (1941) over lachen en wenen

3 Ons bestaan in verhouding tot de ander
Inleiding
3.1 Niet geboren als vrouw, maar tot vrouw gemaakt
3.2 Mensen van kleur gezien door de witte blik
Primaire tekst 3: Frantz Fanon (1952) over de geleefde ervaring van de Zwarte

Kwestie 2 Hoe veranderen techniek en wetenschap ons mensbeeld?

4 Metaforen voor de mens
Inleiding
4.1 Lichamelijke metaforen
Primaire tekst 4: George Lakoff en Mark Johnson (1980) over lichamelijke metaforen
4.2 Technische metaforen

5 Mens – brein – computer
Inleiding
5.1 Wij zijn ons brein
5.2 Het brein als informatieverwerker en computer
5.3 Er zijn dingen die een computer niet kan (en een mens wel)
5.4 Van symboolverwerkingssystemen naar neurale netwerken

6 4E-cognitie
Inleiding
6.1 Embodied: belichaamde cognitie
6.2 Embedded: ingebedde cognitie
6.3 Extended: uitgebreide cognitie
Primaire tekst 5: Andy Clark en David Chalmers (1998) over hoe ons denken zich uitbreidt in de omgeving
6.4 Enactive: enactieve cognitie
Primaire tekst 6: Kevin O’Regan, Erik Myin en Alva Noë (2005) over de rol van het bewegende lichaam in de fenomenologie van de waarneming

Kwestie 3 In hoeverre verandert het wezen van de mens door onze omgang met techniek?
7 Wij zijn van nature technologische wezens
Inleiding
7.1 Natural-born cyborgs
7.2 Symbolen als dingen om mee te denken
Primaire tekst 7a: Andy Clark (2003) over ons hybride brein
Primaire tekst 7b: Andy Clark (2003) over dynamische apparaten

8 Techniek verandert onze zintuiglijke ervaring
Inleiding
8.1 De empirische wending in de techniekfilosofie: van vervreemding naar bemiddeling
8.2 Mens-techniekrelaties
8.3 Technologie en de zintuigen
Primaire tekst 8: Petran Kockelkoren (2003) over de inlijving van de trein

9 Techniek is verweven met ethiek Inleiding
9.1 De morele lading van techniek
Primaire tekst 9: Peter-Paul Verbeek (2014) over echoscopie
9.2 De technologische bemiddeling van onze moraal in vier dimensies

10 Voorbij het humanisme: scenario’s voor de toekomst van de mens
Inleiding
10.1 Posthumanisme
Primaire tekst 10: Jos de Mul (2016) over de drie scenario’s van de toekomstige mens

Kwestie 4 Grensvervagingen
Opmaat: grensvervagingen
11 Grensvervaging tussen mens en dier (en planten, schimmels en bacteriën)
Inleiding
11.1 Van egologisch naar ecologisch denken
Primaire tekst 11: Timothy Morton (2012) over de mesh
11.2 Hoe planten denken en doen
11.3 Wat zouden dieren ons vertellen als we de juiste vragen zouden stellen?
Primaire tekst 12: Vinciane Despret (2012) over de spiegeltest bij dieren

12 Grensvervaging tussen levende en niet-levende wezens
Inleiding
12.1 Het handelingsvermogen van niet-mensen
Primaire tekst 13: Bruno Latour (1992) over de Berlijnse sleutel
12.2 Cognitieve assemblages
Primaire tekst 14: Katherine Hayles (2017) over autonome drones in oorlogsvoering
12.3 Morele verantwoordelijkheid

13 Grensvervaging tussen fysieke en niet-fysieke verschijnselen
Inleiding
13.1 Verstrengeling en intra-actie
13.2 Homo deus: de mens als data, de mens als god
Primaire tekst 15: Miriam Rasch (2020) over het else

Nawerk
Noten
Bibliografie
Illustratieverantwoording
Namenregister
Zakenregister